بسياري از صاحبان سرمايه به دنبال يك اصول مديريت در سازمان خود هستند تا بتوانند آن را به بالاترين درآمد ممكن برسانند. پس از ورود به بازار كار دير يا زود متوجه مي‌شويد كه در هر حوزه‌اي، مديريت اصلي اساسي و انكارناپذير است. به طوري كه موفقيت و رشد سازمان مستقيما به عملكرد مديران آن بستگي دارد. اين موضوع به قدري اهميت دارد كه مديريت به عنوان يك علم شناخته مي‌شود، پس شما هم اگر به دنبال هدايت مجموعه خود هستيد، بايد پايه‌هاي علم مديريت را بشناسيد. خوب است بدانيد اصول مديريت تنها براي مديران نبوده و در هر زمينه و بخشي كه فعاليت داريد، آگاهي از اين اصول به ياري شما مي‌آيند.
براي دريافت مشاوره در زمينه امور اداري و سازماني مي‌توانيد با مشاوران مركز مشاوره كسب و كار كاردوك از طريق شماره 02166418908 تماس بگيريد.
منبع: اصول مديريت
تعريفي كوتاه از مديريت
قبل از آن كه بخواهيم اصول مديريت را شرح دهيم، خوب است با مفهوم مدير و مديريت آشنا شويد. مدير كسي كه كار مديريت را انجام مي‌دهد، او محيطي مناسب براي كساني كه مي‌توانند براي اهداف سازمان مفيد باشند، فراهم مي‌كند. در عمل، مديريت ادغامي از دانش، هنر و خلاقيت است كه در جهت اهداف سازمان از آن‌ها استفاده مي‌كند. مديري موثر است كه بتواند در شرايط سخت زيردستان را با خود هماهنگ كند. تصميمات يك مدير شايسته بر اساس تفكر عميق و آينده نگري است. براي رسيدن به اين اهداف و ويژگي‌ها لازم است تا علاوه بر دانش، با اصول مديريتي نيز آشنا باشيد.
مقاله موانع خلاقيت را مطالعه نماييد.
اصول مديريت چيست؟
نظريه‌هاي متعددي درباره اصول مديريت ذكر شده‌اند كه در هر كدام از آن‌ها مباحث مختلفي در نظر گرفته شده است. اما در همه آن‌ها مي‌توان به اشتراكاتي رسيد. در ادامه به دو ديدگاه پرداخته‌ايم كه هم طرفداران بيشتري داشته و هم در عمل كاربردي‌تر بوده‌اند.
اصول پنجگانه مديريت
بعد از آنكه نظريات مختلفي درباره وظايف مدير مطرح شد، پنج وظيفه به عنوان وظايف و اصول مديريت ميان صاحبان نظر به توافق رسيد. اين پنج اصل عبارتند از؛
- برنامه ريزي
- سازماندهي
- هدايت و كنترل
- به كارگماردن
- رهبري
برنامه ريزي ؛ قدم اول در اصول مديريت
برنامه ريزي از جمله اصولي است كه همه صاحب نظران در مورد آن اتفاق نظر دارند. مديري كه فاقد مهارت برنامه ريزي باشد، به سازمان آسيب زده و مانع از رشد آن مي‌شود. با برنامه‌ريزي اهداف، مسير اجرايي، روش و ابزار مورد نياز مشخص است. در واقع وقتي مدير برنامه ريزي داشته باشد با اتفاقات غيرمترقبه مواجه نمي‌شود. او در برخورد با بحران‌ها مي‌داند به كدام سو بايد حركت كند و سليقه شخصي را در كار دخالت نمي‌دهد. مقاله ايجاد تعادل بين كار و زندگي شخصي كليك كنيد.
سازماندهي ؛ اصول سازماندهي در مديريت را بشناسيد
مدير با سازماندهي وظايفي را از حالت كلي به حالت جزئي‌تر در مي‌آورد. بدين صورت واحدهاي مختلف با فعاليت در كنار يكديگر قادر به رسيدن به اهداف سازمان مي‌شوند. براي مثال براي درست كردن يك پيتزا با توجه به منابع مالي موجود مواد اوليه را تهيه كرده و بر اساس ظرفيت فرها در ساعت سفارش دريافت مي‌كند، او مي‌داند كه براي سرعت بخشيدن به كار نبايد بيش از 3 نفر را در آشپزخانه و سالن غذا خوري بگمارد و براي نظم دهي بايد شرح وظايف هر سه نفر را دقيق مشخص نمايد. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله هوش مالي را مطالعه نماييد.
هدايت و كنترل ؛ اصل سوم از اصول مديريت
بنابراين اصل پس از برنامه ريزي و سازماندهي، نبايد نيروها را به حال خود رها كرد. حتي اگر كارتان با ماشين آلات است، باز هم نياز داريد كه دائم بر روند كار نظارت كرده و از درستي عملكرد آن اطمينان حاصل كنيد. عدم وارسي و ندادن بازخورد باعث مي‌شود عيب‌هاي كار برطرف نشده و سيستم به اشتباه خود ادامه دهد.
به كار گماردن : اصول فراموش شده مديريت
در ميان اصول مديريت به اصل به كار گماردن توجه كمتري شده است، درحالي كه به كار گماردن نيروي انساني متناسب با يك سمت بسيار در پيشرفت كار اهميت دارد. در واقع اين اصل بر اين موضوع اشاره دارد كه افراد را بر اساس تخصص و مهارت‌هايشان بايد شناسايي كرد و براي آن‌ها وظايف تعريف نمود.
رهبري ؛ مديريت يا رهبري
همانطور كه در ابتدا وظايف مدير را شرح داديم، رهبر يك گروه نيز همان وظايف را بر عهده دارد. با اين تفاوت كه رهبر جايگاهي غير سازماني و جدايي از سمت نيز مي‌تواند داشته باشد. مدير با شرح وظايف و كنترل نيروها سعي در بهبود اوضاع دارد. اين روش در رابطه با مشاغلي كه مكانيكي است بسيار موثر است. اما اين موضوع در برخورد با نيروي انساني دشوارتر بوده و مدير بايد داراي روحيه رهبري نيز باشد.
مهارت رهبري در واقع به ميزان تاثيرگذاري مدير بر روي ديگران اشاره دارد. با اين توانايي مي‌توانيد در نيروهاي خود حس رقابت، انگيزه، رغبت به كار و… را پرورش دهيد. يك رهبر براي تاثيرگذاري از پيشنهادات مالي و يا تنبيه استفاده نمي‌كند، بلكه او ارتباطي با سايرين ايجاد كرده كه از هر مشوقي بالاتر است. مقاله ايجاد انگيزه در كاركنان را مطالعه نماييد.
اصول مديريت فايول
فايول مهندسي بود كه به صورت تجربي ياد گرفته بود چگونه يك پروژه را در عالي‌ترين سطح مديريت كند. او بر همين اساس ديدي نسبت به كار مديريتي پيدا كرد و براي انتقال تجربيات خود 14 اصل را شرح داد كه در ادامه به هر كدام از آن‌ها مي‌پردازيم.
تقسيم كار
اصل تقسيم كار بيان مي‌كند كه كارها را بايد به وظايف كوچكتر تقسيم كرد تا با گماردن افراد در هر بخش به كار سرعت بخشيد و فرد در آن متخصص مي‌شود.
- اختيار و پاسخگويي
فايول بيان مي‌كند نمي‌توان به كسي اختيار داد و از او نتيجه كار را بازخواست نكرد و يا برعكس اين موضوع. اختيار و پاسخگويي هر دو با هم معنا پيدا مي‌كنند.
- نظم و انضباط
همه افراد سازمان بايد به قوانين احترام گذاشته و در هر شرايطي به آن‌ها پايبند باشند.
- وحدت فرماندهي
براساس اصل وحدت فرماندهي هر كارمندي بايد از يك نفر دستور گرفته و فقط به آن فرد پاسخگو باشد. به اين صورت هر كس در سازمان يك مافوق دارد كه بايد دستورات او را پيش ببرد.
- وحدت رويه
گروه‌هاي مختلف در سازمان كه يك هدف مشابه را دنبال مي‌كنند بايد توسط يك مدير و يك طرح هدايت شوند. در غير اين صورت آن طرح به سرانجام نخواهد رسيد.
- تبعيت
اهداف و منافع سازمان هميشه بر منافع و اهداف فرد مقدم است. بر اين اساس هرگز نبايد فردي خود را نسبت به سازمان در اولويت بداند.
- جبران خدمات
همه كساني كه در سازمان فعاليت دارند، بايد دستمزدي منصفانه و بر اساس فعاليت‌شان دريافت كنند. پس يك مدير بايد عملكرد اعضايش را براي جبران زحمات‌شان هميشه در نظر داشته باشد.
- ميزان تمركز در تصميم‌گيري
بر اساس اين اصل، تصميمات نبايد هميشه از بالا به پايين گرفته شود. بلكه كساني كه در رده‌هاي مياني سازمان هستند نيز بايد در تصميمات سهيم بوده و حق اعمال نظر در سطوح خود را داشته باشند.
- زنجيره فرمان
زنجيبره فرمان همان سلسله مراتب قدرت است، بر اين اساس هر كارمند مي‌تواند تا دو رده بالاتر از خود ارتباط برقرار كند. اين موضوع بيشتر در سازمان‌هايي است كه هرمي بوده و امكان ارتباط با مديران ارشد وجود ندارد.
ترتيب و مرتب بودن
اگر سازماني نظم نداشته باشد، پس چگونه كارمندانش مي‌توانند از منابع به بهترين نحو استفاده كنند. داشتن فضايي ايمن، مناسب، تميز و… به طور مستقيم با مرتب بودن در محيط كار در ارتباط است.
انصاف
رفتار مديران با زير دستان اگر خالي از انصاف باشد، طولي نمي‌كشد كه زيردستان نيز كارشكني كرده و ضررهاي هنگفتي به سازمان خواهند زد. برخورد مدير بايد بي‌طرفانه، بي غرض و با احترام باشد.
ثبات كاركنان
سازمان‌ها بهتر است تلاش كنند تا عمر حضور نيروهاي خود را افزايش دهند. با اين كار هم امنيت شغلي را در آن‌ها زياد كرده‌اند و هم هزينه استخدام و آموزش را به حداقل مي‌رسانند. دراين شرايط نيروها نيز نسبت به سازمان‌شان احساس مسئوليت بيشتري كرده و در زمان بحران بهترين عملكرد خود را خواهند داشت.
ابتكار
آزاد گذاشتن نيروها جهت ابراز علاقه يكي از روش‌هايي است كه به كاركنان اجازه مي‌دهد تا ابتكار و خلاقيت در كار داشته باشند. ايده‌هاي جديد باعث پيشرفت و ارتقاي سازمان نيز خواهد شد.
روحيه كار گروهي
آخرين اصل از اصول مديريت فايول به كار گروهي تاكيد دارد. سازماني كه كارمندانش را به كار گروهي تشويق مي‌كند و به آن‌ها تيمي كار كردن را آموزش مي‌دهد، در خود به يك يكپارچگي مي‌رسد. اين وحدت و يك پارچگي منجر به توسعه و فراگيري آموزه‌هاي بيشتر در سازمان مي‌شود. در چنين فضايي دو به هم‌زني و زير آب زني معنا خود را از دست داده و افراد براي پيشرفت خود به آموزش همكاران خود نيز مي‌پردازند. شما در هر جايي كه هستيد مي‌توانيد از خدمات مشاوره تلفني و حضوري مركز مشاوره كسب و كار و كاريابي كاردوك بهرمند شويد.
براي دريافت مشاوره در زمينه امور اداري و سازماني مي‌توانيد با مشاوران مركز مشاوره كاردوك از طريق شماره 02166418908 تماس بگيريد.
منبع: اصول مديريت
شغل دوم | چند ايده براي كسب و كار بعد از ساعت كاري